Trong 1,000 tiệm Nail Việt Nam thì có đến 999 tiệm là vi phạm vào luật pháp. Hai vi phạm nghiêm trọng nhất là “bóc lột sức lao động” và “trốn thuế”.

Gần đây, không ít những tiệm Nail của Việt Nam đã bị Bộ Lao Động “sờ gáy.” Có tiệm đã phải điều đình ngoài tòa và chi trả ra hơn $750,000 cho lương thợ. Nhưng nguy hiểm nhất vẫn là “Sở Thuế (IRS).” Bởi vì Sở Lao động chỉ phạt tiền, nhưng Sở Thuế thì có khả năng tịch biên tất cả tài sản của người vi phạm. Ngoài mất tiền của ra, vì là tội hình sự, nên sự tù tội khó mà tránh khỏi đối với người vi phạm. Cho đến bây giờ, chúng tôi vẫn không hiểu tại sao các chủ tiệm Nail, và ngay cả thợ Nail lại nghĩ mình thông minh hơn Sở Thuế?

Nước Mỹ được mệnh danh là nước đứng đầu trên thế giới, đó là nhờ hệ thống thuế khoá, thu góp chặt chẽ rõ ràng. Nhờ sự đóng góp thu thuế này mà chính phủ đã có nhiều ngân sách hơn để chi tiêu hữu dụng trong việc đối nội và đối ngoại. Vì vậy, muốn duy trì chỗ đứng đầu trên thế giới này, chính phủ Mỹ không thể nào lỏng lẻo trong khâu chốt thu thuế cả. Muốn như vậy, chắc chắc là những nhân viên phục vụ trong nghành thuế, họ phải được đào tạo một cách kỹ lưỡng, chuyên nghiệp, mà không phải là những “tay mơ” không rõ luật, hay hiểu luật mù mờ. Luật của Sở Thuế đến ngay cả những người luật sư không chuyên nghiệp về thuế khoá cũng phải chịu thua, huống chi là những người bình thường thiếu hiểu biết về luật như chúng ta.

Chắc bạn còn nhớ, câu chuyện thuế của vợ chồng ông/bà Clinton lúc còn làm Tổng thống phải không? Câu chuyện bắt đầu khi hồ sơ thuế của ông/bà Clinton trong việc đầu tư vào công ty WhiteWater không rõ ràng, thì lập tức Sở Thuế đã “sờ gáy” ông bà, dù ông Clinton lúc đó đang là một vị nguyên thủ quốc gia. Cả hai vợ chồng ông bà Clinton đều là những luật sư, thế mà họ cũng phải “xính vính” để đưa ra những chứng cớ, và phải mướn những luật sư chuyên về thuế vụ để giải quyết vấn đề này. Và kết quả là, sau khi rời chức vụ tổng thống thì ông/bà Clinton vẫn còn nợ tiền luật sư lên đến hơn triệu đô.

Vậy, xin hỏi Bạn những người chủ Nail của chúng ta lại là ai mà dám tự tin là có thể “trốn được thuế”? Chắc chắn họ chẳng là ai cả, ngoài việc họ tự nghĩ mình “quá thông minh”, nên có thể “vượt rào” mà không ai phát hiện. Sau đây là một vài vi phạm nghiêm trọng về luật pháp:

1. Vi Phạm Của Thợ Nails

Bất cứ một công dân nào có quyền đi làm trên nước Mỹ đều phải đóng thuế. Mức thuế qui định thường thay đổi theo hằng năm, và tỷ lệ phần trăm đóng thuế cũng khác nhau, tuỳ theo mức độ thu nhập. Bình thường, mỗi công nhân sẽ lãnh lương vào mỗi cuối tuần trên mẫu đơn W2 bao gồm: số lương được tính theo số giờ làm việc nhân cho mức lương tối thiểu theo qui định của chính quyền của tiểu bang hay liên bang. Số tiền tổng cộng đó, sẽ trừ đi số tiền đóng cho an sinh xã hội, tiền bảo hiểm thất nghiệp, tiền bảo hiểm y tế v.v. và người chủ sẽ phải gánh chịu một nửa số thuế của an sinh xã hội và bảo hiểm thất nghiệp (7.6%) này cho người thợ. Tùy theo một số nghành nghề, ngoài tiền lương lao động theo số giờ ra, thì những nhân công này còn nhận thêm những tiền thưởng khác (tip) qua phục vụ, và những tiền thưởng này cũng phải khai thuế như thường.

Nghành Nail là một nghành trong phục vụ (service), nên thường, nhân công luôn có tiền thưởng (tips). Đa số thì tiền thưởng là tiền mặt, cho nên, thông thường những người thợ Nail thường giấu mà không khai. Cứ thử tưởng tượng, bạn làm trong một nghành “bắt buộc” có tiền thưởng, và giả dụ bạn khai với lợi tức thu nhập ít nhất là $1,000/1tháng hay $12,000/1năm. Nếu cứ bình quân một phục vụ của bạn là $30 thì bạn có ít nhất 400 phục vụ trong một năm. Chẳng lẽ trong 400 lần phục vụ đó, không có ai cho bạn một đồng tiền thưởng nào. Điều này có thể xẩy ra trên đất nước khác, nhưng với nước Mỹ thì hầu như khó có thể xẩy ra. Vậy mà trong những mẫu đơn khai thuế hằng năm của những người thợ Nail lại không có khai khoản này, Bạn nghĩ Sở Thuế họ có tin không?

Vi phạm thứ hai khá phổ thông là “Khai Man Lương Bổng.” Đây cũng là một trong những việc thường xẩy ra giữa thợ và chủ Nail. Vì không muốn đóng thuế ra nhiều, hay vì muốn lãnh tiền trợ cấp và bảo hiểm sức khỏe, mà các thợ Nail thường làm “áp lực” với các chủ Nail theo hình thức 50/50. Nghĩa là 50% thì trả theo lương check để khai thuế và 50% còn lại được trả bằng tiền mặt (để trốn thuế). Không biết từ đâu, và từ ai chỉ dậy, mà những người thợ Nail lại nghĩ rằng họ lấy tiền mặt thì có thể “trốn thuế.” Trên căn bản, mặc dù chủ Nail chịu trả tiền mặt cho thợ, họ vẫn có thể khai thuế theo dạng tiền thưởng hay hoa hồng. Trách nhiệm của người thợ là khi nhận được tiền đó thì họ phải khai thuế. Vậy làm sao mà trốn thuế đây?

2. Vi Phạm Của Chủ Nails

Bất cứ một người chủ nào cũng phải có bổn phận phải khai báo thuế vụ cho nhân viên của mình bao gồm gồm mẫu đơn thuế, trừ thuế, giữ thuế và đóng tiền thuế cho Sở Thuế. Có muôn ngàn vấn đề mà

người chủ cần phải làm. Nếu làm sai, Sở Thuế có thể phạt nặng hay tịch biên tài sản cả thương nghiệp lẫn cá nhân nếu người chủ vi phạm nghiêm trọng.

Cách “lách luật” thông dụng mà các chủ Nail hay dùng là phương pháp IC (independent contractor) hay giới Nail gọi là “làm ăn chia.” Phương pháp IC tuy có nhiều điều, nhưng đơn giản thì không khác gì là phương pháp cho mướn chỗ.

Theo qui định, người mướn chỗ sẽ không theo bất cứ một qui định nào liên quan đến công việc, chính sách hay cách thức phục vụ của tiệm Nail. Họ là những người mướn chỗ độc lập (Independent Contractor). Họ phải có trách nhiệm đóng thuế, điều hành, quản lý, tiếp thị, và phục vụ theo cách của họ. Thay vì họ phải mướn một chỗ quá rộng, họ phải trả chi phí cao, thì họ chịu mướn một phần nhỏ của tiệm Nail, thế thôi.

Tiếc thay, các chủ tiệm Nail vì thiếu kinh nghiệm và hiểu biết về luật thuế cộng thêm các nhà “khai thuế” cố vấn “tay mơ”, họ nghĩ rằng họ có thể qua mặt luật pháp bằng cách cứ “mướn thợ” theo dạng IC thì sẽ không gặp rắc rối về luật thuế.

Nhưng họ lại không biết rằng, khi họ đã thuê mướn và phân công, hoặc trả lương cho thợ thì những người thợ đó không phải là IC nữa mà là nhân viên của họ. Khi đã là nhân viên của họ, thì họ phải có trách nhiệm khai thuế, giữ thuế và đóng thuế theo đúng qui định, nếu không họ sẽ vi phạm về luật thuế. Trong thời gian vừa qua, Sở Thuế vẫn tỏ ra “lơ là” với việc khai thuế của các chủ Nail và thợ Nail, khiến cho không ít các chủ và thợ Nail đều nghĩ rằng mình có thể “thông minh” hơn Sở Thuế và có thể qua mặt Sở Thuế dễ như trở bàn tay. Sự thật thì không phải vậy. Họ không biết rằng họ đang được “vỗ cho béo” để làm thịt ngon hơn, chính là chính sách mà Sở Thuế Mỹ vẫn ưa dùng.

Để giúp Bạn hiểu rõ hơn, chúng tôi sẽ đưa ra một “trường hợp đặt biệt” của một nghành nghề rất phổ biến trong cộng đồng người Việt lúc xưa, đã bị Sở Thuế dùng cách thức “Vỗ Cho Béo” như thế nào.

Từ năm 1985-1993 nghành may mặc gia công được phát triển rầm rộ trong cộng đồng người Việt tại California. Đâu đâu bạn cũng thấy những cửa tiệm may gia công nằm san sát nhau. Có những khu phố mà cả con đường dài 4 đến 5 dặm không có cửa tiệm nào khác ngoài nghành may mặc.

Cũng giống như các chủ tiệm Nail bây giờ, các chủ cơ sở may mặc cũng dùng dạng mướn nhân công Mễ và Việt theo dạng IC (Independent Contractor) và trả bằng tiền mặt. Sự làm ăn và phát triển mạnh mẽ của nghành may gia công đã tạo ra không ít những người Việt trở thành triệu phú trong khoảng vài ba năm.

Ai cũng nghĩ, cứ đà này thì ai vào nghành may cũng đều giầu to cả. Và thế là họ cứ đua nhau đầu tư vào nghành may và cứ “copy nguyên xi cách làm” của người đi trước. Khoảng 8 năm sau, khi những người chủ các cơ sở may gia công đã bắt đầu có cơ ngơi, thì cũng chính là lúc Sở Thuế bắt tay vào làm việc.

Chỉ trong vòng chưa đến 2 năm thì 99% các cơ sở may gia công đều bị đóng cửa. Các chủ cơ sở tiệm may, không những tài sản doanh nghiệp và cá nhân đều bị tịch biên, vì không trả đủ tiền thuế và tiền lời rất nặng (31% mỗi năm), mà không ít người đã phải chịu thêm cảnh tù đầy, tán gia bại sản. Bao nhiêu công sức đều tiêu tan theo mây khói, và từ đó nghành may gia công của người Việt tại California coi như tàn lụi.

Nghành Nail của cộng đồng người Việt bây giờ cũng giống hệt như nghành may lúc trước. “Vỗ cho béo” của Sở Thuế Mỹ xem ra lại làm cho cộng đồng người việt nghành Nail khó tránh khỏi thảm hoạ diệt thân. (Nếu Bạn trong nghành Nail thì chắc chắn Bạn cũng nghe không ít thì nhiều, về tin những tiệm nail mà người chủ bị phạt trung bình lên đến $300,000-$400,000. Và nếu bạn để ý kỹ thì Bạn sẽ thấy bây giờ Sở Thuế đã bắt đầu phạt nhiều hơn, so với trước đây. Và đó chính là dấu hiệu mà Sở Thuế đang bắt đầu chiến dịch “Vỗ cho Béo” đối với nghành nail của người Việt.)

3. Vi Phạm Luật Treo Bảng

Theo luật pháp Mỹ, bất cứ một công ty nào trên nước Mỹ nếu có thuê mướn nhân công đều phải treo hai tấm poster trong đó phải bao gồm những điều khoản, đạo luật của Liên Bang và Tiểu Bang như: Luật Lao động, lương giờ, chống kỳ thị, luật thấp nghiệp, không hút thuốc lá v.v. Đây là việc bắt buộc chứ không phải được quyền tự chọn. Nếu công ty nào vi phạm (không treo) thì sẽ bị phạt vạ lên đến $17,000 theo mức phạt như sau:

• Thiếu bảng niêm yết về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (OSHA) là $ 7,000.
• Thiếu Đạo luật Nhân viên Nói Dối Bảo vệ Liên Bang năm 1988, phải đối mặt với một khoản tiền phạt lên đến $ 10,000.
• Không hiển thị các Cơ Hội Làm Việc Bình Đẳng tăng lên đến $ 210 trong năm 2014.v

Tiếc thay, 98% tiệm Nail của Việt Nam chẳng hề thấy treo các bảng quy định bắt buộc nêu trên.